Philosophia Botanica | Varietates | 317
317. Varietates diversas sub sua specie colligere, non minoris est, quam species sub suo genere collocare.
Veterum constantiam in speciebus distincte tradendis vicit Recentiorum studium numerum plantarum augendi sub fine praecedentis seculi, & infecit scientiam varietatum introductione, loco specierum, dum ob notam levidensem, nova species crearetur, in detrimentum Botanices; eo usque processit opinio, ut varietates evaderent Species, & Species Genera: huic Haeresi sese opposuit primus Vaillantius, dein Ego, mox Jussiaeus, Hallerus, Royenus, Gronovius, aliique non pauci, ne rueret scientia.
Pleraeque varietates facillime explicantur & reducuntur, ex collatione notarum variabilium varietatis cum naturali planta; Dantur tamen varietates non paucae, quae & ingenium, & experientiam exposcunt.
Helleborus aconiti folio, flore globoso croceo. Amm. rhut. 101. Trollius humilis flore patulo. Buxb. cent. 1. p. 15. t. 22. Varietas Hellebori Trollii. Fl. suec. 474. nectariis longitudine corollae.
Gentiana corolla hypocrateriformi: tubo villis clauso, calycis foliis alternis majoribus. Fl. lapp. 94. varietas Gentianae fauce barbata. Fl. suec. 203. flore quadrifido & calycinis laciniis alternis duplo latioribus.
Fumaria bulbosa radice cava, & non cava, major & minor, ejusdem speciei esse docent Perianthium minutissimum, species congeneres, squama gemmae, foliorum structura, rami situs, bracteae locus, corolla, siliqua semina, stigma, sed variat bracteis divisis, & radice, magis minusque cava.
Valeriana arvensis praecox humilis, semine compresso. T.
Valeriana arvensis praecox humilis, foliis serratis. T.
Valeriana arvensis serotina altior, semine turgidiore. Mor.
Valeriana semine umbilicato nudo rotundo. Moris.
Valeriana semine umbilicato nudo oblongo. Moris.
Valerianella semine umbilicato hirsuto majori. Moris.
Valerianella semine umbilicato hirsuto minori. Moris.
Valerianella cretico, fructu vesicario. Tournef. cor.
Valerianella semine stellato. C. B.
Has fructu diversissimas, foliis saepius magis incisas, ejusdem speciei esse, evincit caulis dichotomus, radix annua, structura foliorum, corollae, seminis.
Scorpiurus H. c. in distinctis individuis legumine diversissimo, tamen eadem.
Scorpioides siliqua campoide hispida. I. B.
Scorpioides siliqua cochleata & striata ulyssiponensis. T.
Scorpioides bupleuri folio, siliquis levibus. Park.
Scorpioidis siliqua crassa. Boëllii Ger.
Medicago leguminibus cochleatis, stipulis dentatis, caule diffuso. H. C.
| scutellata, | coronata, | hirsuta, | polycarpos. |
| orbiculata, | doliata, | lupulina, | dicarpos. |
| echinata, | ciliaris, | spinosa, | arabica. |
| turbinata, | tornata, | rugosa, | cretica. |
tam Polymorpha fructu in distinctis varietatibus, quam cochleae ipsae, quas in hisce imitatur natura ad maris littora.
Finem ludentis polymorphae naturae vix attingat Botanicus, qui in varietatibus sese exercere velit.