Philosophia Botanica | Adumbrationes | 335
335. Tempus Vigendi, Germinandi, Frondescendi, Efflorescendi, Vigilandi, Fructescendi, Defoliandi indicat Clima.
GERMINATIO est tempus, quo Semina terrae mandata eadem excludunt, in cotyledonum proventum, de quo p. 112.
Winkler, C. K. Chronica Herbar.
| Dieb. | 3. | Napus, Eruca, Blitum. |
| 4. | Anethum. | |
| 5. | Lactuca. | |
| 6. | Raphanus, Cucumis. | |
| 7. | Hordeum. | |
| 8. | Atriplex. | |
| 15-20. | Faba. | |
| 19-20. | Caepa. | |
| 40-50. | Apium. |
Rudbeck. propag. plant. 54.
| Dieb. | 1. | Milium, Triticum. |
| 3. | Faba, Sinapis, Rapa. Spinachia, Phaseolus. |
|
| 4. | Lactuca. | |
| 5. | Cucumis, Cucurbita. Nasturtium. |
|
| 6. | Beta. | |
| 10. | Brassica. | |
| 30. | Hyssopus. | |
| 40. | Petroselinum. | |
| Anno | 1. | Persica, Amygdalus. Juglans, Castanea, Paeonia. |
| 2. | Cornus, Avellana. |
FRONDESCENTIA est tempus aestatis, quo species singulae plantarum prima Folia explicant, e. gr.
| 1748. | Upsaliae | 1749. | Upsaliae | 1750. | Landscronae | |||
| Apr. | 28. | Ribes Fl. 195. | April. | 29. | Ribes 195. | Febr. | 26. | Grossularia |
| Maji | 4. | Padus 396. | Maji | 2. | Syringa H.6.1. | Mart. | 8. | Sambucus |
| 10. | Euonymus 133. | 3. | Betula 776. | 9. | Ribes rubr. | |||
| 11. | Spiraea Hort. 1. | 4. | Padus 396. | 10. | Philadelphus | |||
| 12. | Crataegus 7. | 6. | Fagus 785. | 11. | Syringa | |||
| Populus 819. | 8. | Tilia 432. | 12. | Rosa | ||||
| 13. | Sambucus 150. | 10. | Quercus 784. | 13. | Oxyacantha | |||
| 17. | Quercus 784. | 12. | Carpinus 786. | 14. | Lonicera | |||
| 18. | Fraxinus 830. | 15. | Ulmus | |||||
| 16. | Cerasus, Evon. | |||||||
| 17. | Malus, Alnus | |||||||
| 18. | Corylus, Opulus | |||||||
| 19. | Betula, Sorbus | |||||||
| 20. | Salix viminea | |||||||
| 21. | Salix caprea | |||||||
| 24. | Carpinus | |||||||
| 25. | Salix minor | |||||||
| 26. | Prunus | |||||||
| 27. | Populus nigra | |||||||
| 28. | Pyrus | |||||||
| April. | 1. | Rhamnus cath. | ||||||
| 2. | Vaccinia nigra | |||||||
| 5. | Frangula | |||||||
| 7. | Esculus | |||||||
| 11. | Juglans | |||||||
| 12. | Tilia | |||||||
| 20. | Fagus | |||||||
| 22. | Populus trem. | |||||||
| 25. | Acer | |||||||
| Maji | 5. | Quercus | ||||||
| 15. | Fraxinus | |||||||
EFFLORESCENTIA est tempus mensis, quo singulae species plantarum primos Flores ostendunt. e. gr. 1748.
| APRILIS Fl. Suec. | |
| 17. | Hepatica 445. |
| 18. | Fumaria 585. |
| 22. | Tussilago 680. |
| 23. | Daphne 311. |
| 24. | Pulmonaria 156. |
| 25. | Draba 523. |
| 26. | Ornithogalum 270. |
| 27. | Viola 716. |
| 28. | Pulsatilla 446. |
| 29. | Empetrum 832. |
| 30. | Anemone 450. |
| MaJI. | |
| 1. | Ranunculus 460. |
| 2. | Tussilago 683. |
| 3. | Lathraea 518. |
| 4. | Myrica 817. |
| 5. | Viola 718. |
| 6. | Primula 161. |
| 7. | Glechoma 483. |
| 8. | Betula 776. |
| 9. | Caltha 473. |
| 10. | Oxalis 385. |
| 11. | Vaccinium 313. |
| 12. | Fraxinus 830. |
| 13. | Viola 719. |
| 14. | Androsace 160. |
| 15. | Draba 526. |
| 16. | Leontodon 627. |
| 17. | Saxifraga 350. |
| Orobus 595. | |
| 18. | Adoxa 326. |
| Alchemilla 135. | |
| 19. | Chelidonium 430. |
| Fragaria 414. | |
| Convallaria 274. | |
| 20. | Fritillaria 811. |
| Cynosurus 82. | |
| 21. | Actaea 431. |
| Menyanthes 163. | |
| Paris 325. | |
| 22. | Primula 162. |
| 23. | Convallaria 273. |
| Trientalis 302. | |
| Orobus 596. | |
| Lonicera 192. | |
| 24. | Pyrus 130. 1. |
| Pyrus 130. 2. | |
| 25. | Statice 253. |
| Polygala 586. | |
| Lotus 609. | |
| Trifolium 615. | |
| Ranunculus 469. | |
| Chaerophyllum 243. | |
| 26. | Triglochin 299. |
| 27. | Pinus 788. |
| Juniperus 824. | |
| 28. | Potentilla 419. |
| Cynoglossum 154. | |
| Hyoscyamus 184. | |
| Erysimum 558. | |
| 29. | Berberis 290. |
| Syringa 6. 1. | |
| 30. | Ledum 341. |
| Vaccinium 312. | |
| Asclepias 200. | |
| Sorbus 400. | |
| Geranium 571. | |
| Dentaria 565. | |
| Ranunculus 472. | |
| JUNII. | |
| 1. | Geum 423. |
| Gnaphalium 671. | |
| Pyrola 334. | |
| Thymus 477. | |
| Potentilla 415. | |
| Bryonia 790. | |
| Nymphaea 426. | |
| 2. | Anchusa 153. |
| &c.&c. | |
Cardui varii non florent antequam Solstitium absolutum est.
Parnassia foenisecii praeco est.
Colchicum autumni & gelu nuncia est.
VIGELIAE plantarum absolvuntur determinatis horis diei, quibus plantae flores quotidie aperiunt, expandunt & claudunt.
Solares Flores dicuntur, qui determinatum hoc tempus sese explicandi & claudendi observant; sunt hi triplices:
1. Meteorici flores solares, qui minus adcurate observant horam explicationis, sed prius vel serius aperiuntur pro ratione Umbrae, Aëris humidi vel sicci, Atmosphaerae pressione majori aut minori.
2. Tropici mane aperiuntur & ante vesperam recluduntur quotidie, sed hora explicationis adscendit vel descendit, uti dies adcrescit aut descrescit; adeoque observant horas Turcicas s. inaequales.
3. Aequinoctiales flores aperiuntur certa & positiva diei hora, & plerumque etiam determinata hora quotidie recluduntur. Observant hi horas Europaeas s. aequales.
Vigiliae Florum solarium vulgatissimae sunt
| F. suec. & H. ups. | oritur, | occidit. | |||||||||
| 1. | Leontodon | 627. | Taraxacum. | 5. | 6. | — | 8. | 9. | |||
| 2. | —— —— | 628. | Taraxaconoides | 4. | — | ——— | 3. | ||||
| 3. | —— —— | 629. | Chondrilloides | 7. | — | ——— | 3. | ||||
| 4. | Hypocheris | 631. | pratensis | 6. | — | ——— | 4. | 5. | |||
| 5. | —— —— | 1. | hispida | 7. | 8. | — | ——— | 2. | |||
| 6. | —— —— | 2. | Chondrilloides | 9. | — | 12. | 1. | ||||
| 7. | Hieracium | 635. | Pilosella | 8. | — | ——— | 2. | ||||
| 8. | —— —— | 637. | Pulmonaria | 6. | 7. | — | ——— | 2. | |||
| 9. | —— —— | 639. | fruticosum | 6. | — | ——— | 5. | ||||
| 10. | —— —— | 1. | latifolium | 7. | — | ——— | 1. | 2. | |||
| 11. | —— —— | 3. | rubrum | 6. | 7. | — | ——— | 3. | 4. | ||
| 12. | Crepis | 640. | tectorum | 4. | 5. | — | 10. | 12. | |||
| 13. | —— —— | 1. | alpina | 5. | 6. | — | 11. | ||||
| 14. | —— —— | 6. | rubra | 6. | 7. | — | ——— | 1. | 2. | ||
| 15. | Picris | 1. | magna | 4. | 5. | — | 12. | 9. | |||
| 16. | Sonchus | 642. | repens | 6. | 7. | — | 10. | 12. | |||
| 17. | —— —— | 643. | laevis | 5. | — | 11. | 12. | ||||
| 18. | —— —— | 644. | lapponicus | 7. | — | 12. | |||||
| 19. | —— —— | 1. | belgicus | 6. | 7. | — | ——— | 2. | |||
| 20. | Lactuca | 1. | sativa | 7. | — | 10. | |||||
| 21. | Scorzonera | 3. | tingitana | 4. | 6. | — | 10. | ||||
| 22. | Tragopogon | 648. | luteum | 3. | 5. | — | 9. | 10. | |||
| 23. | —— —— | 3. | Columnae | 5. | 6. | — | 11. | ||||
| 24. | —— —— | 4. | Dalechampii | 6. | 7. | — | 12. | 4. | |||
| 25. | Lapsana | 1. | Rhagadiolus | 5. | 6. | — | 10. | 1. | |||
| 26. | —— —— | 4. | Rhagadioloides | 7. | 8. | — | ——— | 2. | |||
| 27. | —— —— | 3. | glutinosa | 5. | 6. | — | 10. | ||||
| 28. | Cichoreum | 650. | scanense | 4. | 5. | ||||||
| 29. | Nymphaea | 427. | alba | 7. | — | ——— | 5. | ||||
| 30. | Calendula | 712. | arvensis | 9. | — | ——— | 3. | ||||
| 31. | —— —— | 2. | africana | 7. | — | ——— | 3. | 4. | |||
| 32. | Papaver | 4. | nudicaule | 5. | — | ——— | 7. | ||||
| 33. | Hemerocallis | a. | fulva | 5. | — | ——— | 7. | 8. | |||
| 34. | Convolvulus | 2. | rectus | 5. | 6. | ||||||
| 35. | Malva | 4. | helvula | 9. | 10. | — | ——— | 1. | |||
| 36. | Alyssum | Alyssoides T. | 6. | 8. | — | ——— | 4. | ||||
| 37. | Anthericum | 267. | album | 7. | — | ——— | 3. | 4. | |||
| 38. | Arenaria | 376. | purpurea. | 9. | 10. | — | ——— | 2. | 3. | ||
| 39. | Anagallis | 169. | rubra | 8. | |||||||
| 40. | ————— | 1. | caerulea | 7. | 8. | ||||||
| 41. | Portulaca | 1. | hortensis | 9. | 10. | — | 11. | 12. | |||
| 42. | Dianthus | 7. | prolifer | 8. | — | ——— | 1. | ||||
| 43. | Mesembryanth. | 1. | barbatum | 7. | 8. | — | ——— | 2. | |||
| 44. | ————— | 2. | crystallinum | 9. | 10. | — | ——— | 3. | 4. | ||
| 45. | ————— | 10. | neapolitanum | 10. | 11. | — | ——— | 3. | |||
| 46. | ————— | 5. | linguiforme | 7. | 8. | — | ——— | 3. | |||
| ☽. | ☽. | ☾. | |||||||||
Horologium Florae ex sequenti tabula formandum, postquam meteorici & caniculares flores exclusi sunt, de quibus alibi.
| ☽ | ☾ | |
| 3. | —— | Tragopogon luteum 22. |
| 4. | —— | Leontodon Taraxonoid. 2. |
| 4.5. | —— | Picris magna 15. |
| ———— | Cichoreum scanense 28. | |
| ———— | Crepis tectorum 12. | |
| 6. | —— | Scorzonera tingitana 21. |
| 5. | —— | Sonchus laevis 17 |
| ———— | Leontodon Taraxacum 1. | |
| ———— | Crepis alpina 3. | |
| ———— | Tragopogon Columnae 23. | |
| ———— | Lapsana Rhagadiolus 25. | |
| ———— | glutinosa 27. | |
| ———— | Convolvulus rectus 34. | |
| 6. | —— | Hypochoeris pratensis 4. |
| ———— | Hieracium fruticosum 9. | |
| ———— | —— —— Pulmonaria 8. | |
| ———— | ||
| ———— | Crepis rubra 14. | |
| ———— | Sonchus repens 16. | |
| 7. | ————— belgicus 19. | |
| 7. | —— | Leontodon Chondrilloides 3. |
| ———— | Hieracium latifolium 10. | |
| ———— | Sonchus lapponicus 18. | |
| ———— | Lactuca sativa 20. | |
| ———— | Calendula africana 31. | |
| ———— | Nymphaea alba 29. | |
| ———— | Anthericum album 37. | |
| 8 | —— | Hypochoeris hispida 5. |
| ———— | Lapsana Rhagadioloides 26. | |
| ———— | Mesembryant. barbatum 43. | |
| 9 | —— | Hieracium Pilosella 7. |
| ———— | Anagallis rubra 39. | |
| ———— | Dianthus prolifer 42. | |
| —— | 8.9 | Leontodon Taraxacum 1. |
| 9 | —— | Hypochoeris Chondrilloid. 6. |
| 10 | —— | Malva helvula 35. |
| ———— | Arenaria purpurea 38. | |
| ———— | Mesembr. crystallinum 44. | |
| —— | 10 | Lapsana glutinosa 27. |
| ———— | Lactuca sativa 20. | |
| ———— | Scorzonera tingitana 21. | |
| 10.11. | Mesembr. neapolit. 45. | |
| —— | 11. | Crepis alpina 13. |
| ———— | Tragopogon Columnae 23. | |
| —— | 12. | Sonchus laevis 17. |
| —— | 12. | ——— lapponicus 18. |
| —— | 1. | Hypochoeris Chondrill. 6. |
| ———— | Malva helvula 35. | |
| ―——— | Dianthus prolifer 42. | |
| —— | 2 | Hieracium latifolium 10. |
| ———— | Crepis rubra 14. | |
| —— | 2. | Hypochoeris hispida 5. |
| ———— | Sonchus belgicus 19. | |
| ———— | Lapsana Rhagadioloid 20. | |
| ———— | Mesembr. barbatum 43. | |
| —— | 3 | Arenaria purpurea 38. |
| —— | 3. | Leontodon Chondrilloides 3. |
| ———— | Calendula arvensis 30. | |
| —— | 3 | Mesembr. neapolit. 45. |
| —— | - | ——— linguiform. 46. |
| —— | 4 | Hieracium rubrum 11. |
| —— | - | Mesembr. crystallin. 44. |
| —— | - | Calendula africana 31. |
| —— | - | Anthericum album 37. |
| —— | 4 | Alyssum Alyssoides 36. |
| —— | - 5 | Hypochoeris pratensis 4. |
| —— | 5. | Hieracium fruticosum 9. |
| —— | — | Nymphaea alba 29. |
| —— | 7. | Papaver nudicaule 32. |
| —— | 8. | Hemerocallis fulva 33. |
Calendula africana Hort. ups. 274. n. 2. vigilias subit inter horam sextam & septimam matutinam, vigilans in horam promeridianam quartam, si tempestas diei fuerit sicca, at vero si vigilias non adsumat, seu non aperiat flores hora septima matutina, pluviae hoc die cadent, constanti lege; imbres autem ex tonitru evitare non facile didiscit.
Sonchus Sibiricus si noctu claudatur, proxima dies plerumque serena erit, si vero aperto flore per noctem vigilet, insequens dies plerumque erit pluviosa.
Dormientes per noctem plantas, foliis conniventes, tetigimus §. 133.
FRUCTESCENTIA comprehendit tempus, quo semina matura dispergunt Plantae.
Hordeum flosculis ominibus hermaphroditis, seminibus cordicatis. Hort. ups. 22.
| 1732. Lapponia. | 1750. Upsaliae. | Maturescit. |
| Satum Maji 31. | Satum Martii 6. | Uplandia 110. |
| Dissec. Julii 28. | Dissec. Augusti 4. | Scania 90. |
| Maturuit dieb. 58. | Maturuit dieb. 155. | Lapponia 60. |
Maturescit Hordeum citius in australi Scania & boreali Lapponia, quam in intermedia Uplandia.
DEFOLIATIO est tempus autumnale, quo arbores folia dejiciunt, eoque indicant progressum autumni & insequentis hyemis.
Fraxinus inter primas defoliatur & inter ultimas frondescit.
Colchici primi flores observandi.
VIGENDI tempus comprehendit annos, quibus plantae vivunt; facile anni numerantur vel ex circulis concentricis s. ex annulis resinosis in Caudice detruncato.
Annulis resinosis s. internis plerique Trunci numerantur.
Quercus Oelandiae nata 1581. aetate 260, it. oeland. 68.
Pinus Wermelandica nata 1337. aetate 409. it. w. goth. 247.
Ramis annotinis numerantur aetates Pini, Cedri, Mali, Pyri &c.
Chronica hyemum intensiorum aut remissiorum ex annulis internis datur in plerisque arboribus, praesertim in Quercu.
Botanici, hucusque in plantarum numorosissimarum dignotione occupati & objectorum varietate inundati, nequivere, more astronomorum, observationes instituere, licet inferiora sequi, longe tamen majorem publico usum suis observationibus subministraturi.
Calendaria Florae quotannis conficienda sunt in quavis Provincia, secundum Frondescentiam, Efflorescentiam, Fructescentiam, Defoliationem, observato simul Climate, ut inde constet diversitas Regionum inter se.
Horologia Florae sub quovis climate elaboranda sunt secundum Vigilias plantarum, ut quivis, sine horologio aut sole horam diei enumeratam habeat.
Mappae vegetantes, quae indicant ubique Regionem, Clima & Terram.
Clima ex progressu anni secundum Frondescentiam & Defoliationem, unde Calor Frigusque loci summum, notissimum Botanico erit.
Thermometrum Botanicum erit nostrum, cujus punctum congelationis O, Calor vero aquae coquentis 100.
Autumnales plantae sunt Virginicae, quae florent laetissime Septembri & Octobri, cum aestas sit ipsis in patria gratissima, adeoque in Suecia difficillime semina maturant.
Brumales sunt Capenses, quarum flores calore grato sub ipsa Bruma provocantur, dum aestas in patria regnat, alias frustra proliciendi.
Vernales sunt Alpinae omnes, cum in Alpibus hyems excipiat ver, vix gustata aestate, adeoque citissime florescant & fructescant.
Biferae, quae bis in anno florent, vere scilicet & autumno, more patrio, uti Indicae facile omnes intra Tropicos.
Frigidae gradum caloris trigesimum vix ferunt, uti
- Alpinae
- Sibiricae
- Canadenses
- Germanicae
- Belgicae
- Anglicae
- Gallicae supra Parisios.
Temperatae hyemes viginti octo graduum frigoris non ferunt:
- Narbonenses
- Lusitanicae
- Hispanicae.
- Italicae
- Syriacae.
Calidae ferunt Caloris gradum quadragesimum, sed frigoris gradu decimo suffocantur.
- Indiae orient.
- Americes merid.
- Aegyptiacae
- Canarienses.
Frigidae in calido primum luxuriant, mox flaccescunt, pereunt.
Calidae in Frigido crescere cessant, defoliantur, sterilescunt.